Tennis là bộ môn cho bạn cơ hội hiểu về bản thân rất nhiều. Nếu bạn có sự tự tin trong tennis, bạn cần phải sử dụng nó hiệu quả. Nếu bạn không có đủ sự tự tin, bạn cần phải học để trở nên tự tin hơn.
Để xây dựng sự tự tin trong tennis, hãy tập trung giúp bản thân hoàn thiện hơn. Từ đó, bạn sẽ có cơ hội đạt được những kết quả mong đợi nhiều hơn. Hãy cùng khám phá các kỹ thuật cụ thể áp dụng cho những người chơi tennis ở nhiều trình độ khác nhau. Tôi áp dụng chúng cả với đội hình vô địch của tôi. Điều này sẽ giúp bạn hoàn thiện bản thân hơn.
Tự hình dung về thành công của bạn trong trận đấu
Kỹ thuật đầu tiên chính là tự vẽ ra một cách chi tiết và đầy hào hứng sự thành công của chính bạn. Tôi sẽ gợi ý một tiến trình giúp bạn có một khởi đầu tâm lý tốt trước khi vào trận.
Hãy tự tưởng tượng bạn và partner ở giai đoạn khởi động. Bạn đã giãn cơ trước trận đấu, di chuyển ra sao…
Hãy “trực quan hóa” cảnh bắt đầu trận đấu, bạn trông thế nào, cảm thấy gì, có những hành động gì. Tự tưởng tượng những điểm đầu tiên bạn ghi được, lúc ấy bạn đã dẹp bỏ mọi căng thẳng ban đầu và đi vào trạng thái thi đấu ổn định.
Bạn đã bước vào thời điểm gay cấn của trận đấu ra sao, kết thúc trận đấu như thế nào. Hãy tưởng tượng nhiều kịch bản khác nhau về cách bạn giành chiến thắng.
Với nhiều người chơi, rất khó để có được hình dung này, đặc biệt với người chơi yếu thế hơn, nên bạn càng cần tự tưởng tượng viễn cảnh này. Nếu bạn có thể nhìn thấy và tin vào thành công của bản thân, tâm trí bạn sẽ bị thuyết phục về viễn cảnh đó trong suốt trận đấu. Với khởi đầu như vậy, bạn sẽ có sự tự tin trong suốt tiến trình sau đó.
Tự tin trong tennis = Tự động viên bản thân
Kỹ thuật thứ hai chính là tự động viên bản thân. Tâm trí của bạn nghĩ sao, hành động của bạn sẽ theo như vậy. Hãy giữ những suy nghĩ tích cực, nghĩ tới những điều bạn mong muốn thay vì nghĩ tới những viễn cảnh không mong muốn.
Thay vì nghĩ rằng bạn có thể mất điểm ở một cú siêu dễ, hãy nói với bản thân rằng bạn có thể làm được. Tưởng tượng bạn có cú giao bóng tốt vào những thời điểm quan trọng. Tự nói với bản thân bạn sẽ có một cú trả giao thần sầu và thắng breakpoint. Bạn sẽ chơi đầy tự tin.
Hình tượng hóa để tạo ra sự tự tin trong tennis
Sử dụng phương pháp hình tượng hóa, bao gồm tự tưởng tượng bạn chơi tốt như thế nào trước khi bạn bước vào sân đấu. Càng rèn luyện tâm trí tập trung vào những điều đúng đắn, trí não bạn càng phản ứng chuẩn xác hơn.
Phương pháp này giúp bạn có sự chuẩn bị để tự nhận thức bạn mong muốn chơi như thế nào trong trận đấu, giúp bạn hình dung bạn sẽ xử lý các vấn đề ra sao. Hãy tưởng tượng bản thân đang được thả lỏng và đi vào guồng trận đấu.
Tưởng tượng về màu xanh da trời
Hãy nghĩ về màu xanh da trời. Một số người chơi cho rằng tưởng tượng ra khối hình vuông hoặc tròn với màu sắc này, còn một số người khác không cần yếu tố hình dạng. Màu xanh da trời đậm biểu trưng cho sự tự tin, điềm đạm và chắc chắn. Nghĩ về màu sắc này giúp bạn tập trung cao độ về mục tiêu, với một tâm trí vừa ổn định, vừa mạnh mẽ.
Thể hiện sự tập trung để tạo ra sự tự tin trong tennis
Tập trung vào hiện tại
Chỉ tập trung vào hiện tại bằng tất cả sự tự tin, nó giúp bạn không nghĩ đến trường hợp “Nếu… thì sao?”. “Nếu tôi giao bóng hỏng cả 2 quả thì sao?”. Sẽ có cả chuỗi tiêu cực kiểu đó tiếp diễn trong tâm trí bạn.
Nếu bạn chỉ tập trung vào hiện tại, bạn chỉ chơi cho thời điểm hiện tại. Khi đó, bạn sẽ chơi bằng tất cả sự tự tin.
Tập trung vào những yếu tố bạn có thể kiểm soát
Để đạt được sự tập trung này, bạn phải tập trung vào những yếu tố mà bạn có thể kiểm soát được. Ví dụ, hãy rèn luyện hiệu suất, cường độ, các bài tập, rèn chiến thuật thi đấu, đánh giá các kỹ thuật, tập phản ứng với những cảm xúc, suy nghĩ của chính bạn, kể cả rèn luyện cách phản ứng với sự bất ổn lên xuống về sự tự tin của chính bạn.
Tập trung vào các yếu tố mà bạn có thể kiểm soát được, thay vì các yếu tố không thể kiểm soát như thời tiết, việc người khác nói hoặc nghĩ, hay những quyết định của huấn luyện viên.
Tập trung vào những thứ bạn đang làm đúng
Bạn cũng cần tập trung vào những thứ bạn đang làm đúng. Bạn cần phải rút ra bài học từ những sai lầm, nhưng đừng bị ám ảnh bởi sai lầm. Nếu nghĩ quá nhiều về sai lầm, bạn sẽ mất đi sự tự tin. Hãy chỉ tập trung vào những thứ bạn đang làm đúng, làm tốt.
Hãy tập trung vào quá trình, đừng tập trung quá nhiều vào kết quả. Khi nhìn vào tiến trình đang được cải thiện, bạn sẽ tập trung được vào những thứ bạn có khả năng kiểm soát. Bạn có thể tác động lên kết quả, nhưng không thể kiểm soát 100% kết quả. Nếu bạn chỉ tập trung vào quá trình mà vẫn thua, bạn có thể vẫn thất vọng, nhưng đừng mất tự tin chỉ vì nhìn vào kết quả.
Tập trung vào bản thân
Hãy tập trung vào bản thân thay vì người khác. Tập trung vào sự thể hiện của chính bạn, xem bạn đã có những tiến bộ gì về mặt thể chất, tinh thần, cảm xúc… Tập trung vào những thứ bạn cần làm để cải thiện bản thân hoặc cải thiện cùng team. Khi thấy bản thân đã có sự tiến bộ, bạn sẽ có thêm tự tin.
Khi tự nhìn nhận tiến trình của bản thân, bạn sẽ thấy rằng sự tự tin của bạn có lúc lên, lúc xuống. Đừng thất vọng về bản thân khi sự tự tin đi xuống. Hãy tập trung vào những việc cần làm, bạn cần suy nghĩ như thế nào để giúp bản thân tự tin trở lại.
Tự tin trong tennis = Đừng nghĩ quá nhiều về kết quả
Các bộ môn đối kháng thường thiên về chú trọng kết quả. Nhiều người chơi bị ám ảnh về kết quả. Ai cũng muốn thắng, dĩ nhiên.
Thực tế, nhiều người chơi ghét cảm giác thua hơn là thích cảm giác chiến thắng. Vậy làm thế nào để vận động viên và huấn luyện viên bớt ám ảnh về chiến thắng trong trận đấu?
Jim Taylor, một nhà tâm lý học thể thao đã có một phương pháp khá hiệu quả và thú vị cho vấn đề này. Taylor gợi ý rằng có nhiều quan điểm sai về vai trò của kết quả trong việc chinh phục mục tiêu thể thao của chúng ta.
Taylor chỉ ra rằng, với chúng ta, thành công nghĩa là kết quả tốt, nhưng câu hỏi đặt ra là: làm sao để đạt được kết quả tốt đó? Bạn đang tập trung vào điều gì trong trận đấu? Kết quả hay quá trình?
Người tập trung vào kết quả sẽ chỉ tập trung vào tỉ số, xếp hạng, việc phải thắng đối thủ. Đây là những yếu tố mà vận động viên không thể kiểm soát được. Còn người tập trung vào quá trình sẽ chú ý tới những điều cần làm để đạt phong độ tốt nhất: chuẩn bị trước trận đấu tốt hơn, kỹ thuật, chiến thuật, tâm lý… Toàn bộ là sự tập trung vào chính vận động viên.
Nhiều vận động viên nghĩ rằng để đạt kết quả họ muốn, họ cần tập trung vào bản thân. Nhưng quá tập trung vào kết quả, thực tế họ lại giảm cơ hội đạt được kết quả họ mong muốn.
Nếu bạn tập trung vào kết quả, bạn sẽ không tập trung vào các yếu tố cần thiết để thi đấu tốt nhất trong trận đấu. Bạn căng thẳng trước trận đấu do kết quả, không phải do quá trình.
Một kết quả kém như không thắng, không đạt được mục tiêu sẽ lấy đi sự tập trung của bạn và tạo ra những căng thẳng không đáng có. Càng tập trung nhiều vào kết quả, vận động viên càng khó đạt được kết quả họ mong đợi.
Ngược lại, khi người chơi chỉ tập trung vào quá trình để giành được kết quả, họ sẽ có cơ hội đạt được kết quả đó cao hơn. Quá trình thì thiên về hành động, trong khi kết quả thì thiên về tỷ số.
Nếu một vận động viên thể hiện tốt, họ sẽ dễ đạt được kết quả mong đợi. Cần tập trung vào những yếu tố tạo ra chiến thắng, thay vì chú tâm vào chiến thắng.
Dù rằng tốt nhất là không nên nghĩ về chiến thắng, nhưng thật khó để một vận động viên không hề nghĩ tới kết quả một chút nào. Kết quả là bạn sẽ buộc phải quyết định mình cần làm gì trong khi tâm trí vẫn đang vướng bận về kết quả.
Hãy ý thức rằng, khi bạn tập trung vào kết quả, bạn chỉ có thể tập trung vào một thứ tại một thời điểm. Nếu bạn thay thế được bằng việc nghĩ về một thứ khác, bạn có thể ngừng nghĩ về kết quả. Lý tưởng nhất là bạn có thể tập trung trở lại với những yếu tố giúp bạn có phong độ tốt nhất, thể hiện tốt nhất.
Vì sao bạn thi đấu?
Bạn thích cạnh tranh, thích thi đấu vì muốn thể hiện khả năng, muốn cống hiến cho tập thể, hay chỉ cho vui? Hãy trả lời những câu hỏi này, thoát khỏi việc suy nghĩ, chuyển sang trạng thái thiên nhiều hơn về cảm xúc. Bạn sẽ có những cảm xúc mạnh mẽ như sự phấn khích, cảm hứng, niềm tự hào… những thứ giúp bạn bùng nổ và có thể thi đấu hết khả năng.
Hãy thể hiện tất cả những kỹ thuật này ngay cả trong và ngoài trận đấu. Biến chúng thành một phần tất yếu trong sự nghiệp tennis của bạn. Chúng đã được kiểm chứng và có thể giúp bạn giải quyết bất cứ vấn đề gì phát sinh trong trận đấu, giúp bạn thi đấu hết khả năng dù có chuyện gì xảy ra.
Ben Loeb là huấn luyện viên tennis ở trường trung học Rock Bridge, Columbia, Missouri trong hơn 30 năm qua. Đội tuyển tennis nam và nữ của ông đã giành chiến thắng trong hơn 1000 trận đấu đôi, 38 lần có đại diện xuất hiện trong vòng chung kết của giải vô địch quốc gia, giành 17 giải thưởng quốc gia. Ông cũng tham gia dạy các lớp về tâm lý thể thao ở trường trung học, từng ứng dụng các phương pháp do ông phát triển để hỗ trợ hàng trăm người chơi tennis giải quyết các vấn đề về tinh thần và cảm xúc trong quá trình chơi tennis.
Đến với ACE Tennis Academy, trong quá trình tập luyện, bạn cũng sẽ được huấn luyện viên hướng dẫn các phương pháp về tâm lý phù hợp cho từng nhóm học viên. Tìm hiểu thêm về các khóa học của ACE tại đây.