Huấn luyện tennis trong 10 năm qua, tôi đã nhận ra sự khác biệt cú forehand giữa nam và nữ. Từ trình độ chuyên nghiệp cho đến trình độ cơ bản. Có nhiều huấn luyện viên cũng có chung ý kiến này với tôi.
Kết luận của tôi cũng thống nhất với các dữ liệu có trong một nghiên cứu. Nó nói về lối chơi tennis của các tay vợt nam như Nadal, Federer, Roddick. Với bóng xoay mạnh hơn khi thực hiện cú forehand so với các tay vợt nữ trong WTA tour.
Tôi sẽ làm rõ sự khác biệt này thông qua loạt video tổng hợp về các cú đánh. Sự khác biệt bao gồm độ mạnh và tư thế của cú backswing, bố trí cánh tay đánh bóng, và đường đi của cú forward swing.
Tôi cũng muốn chia sẻ trải nghiệm của bản thân khi huấn luyện người chơi nữ. Kết quả của việc bạn dạy họ đánh cú forehand bằng kỹ thuật dành cho nam giới.
Kỹ thuật của người chơi chuyên nghiệp nam và nữ rất khác biệt. Điều này đặt ra nhiều câu hỏi. Điều gì dẫn tới sự khác biệt? Kỹ thuật của nam hay nữ tốt hơn, hiệu quả hơn? Giữa nam và nữ có nên có sự khác biệt này không? Và cuối cùng, ở các trình độ khác nhau, sự khác biệt này có gì khác không?
KHÁC BIỆT VỀ VỢT
Sự khác biệt đầu tiên nằm ở cách người chơi hướng đầu vợt tại thời điểm bắt đầu chuyển động. Hầu hết người chơi nam sẽ hướng đầu vợt về phía trước, hướng về đối thủ ở đầu cú backswing. Góc của mặt vợt có thể thay đổi, nhưng cán vợt thì tạo một góc 30-45 độ về phía trước.
Với người chơi nữ, đầu vợt thường hướng lên. Sau khi hai tay tách ra, nhanh chóng hướng đầu vợt lên cao, cán vợt vuông góc với mặt sân. Cụ thể là các tay vợt nữ như Maria Sharapova và Serena.
VỊ TRÍ KHUỶU TAY
Điểm khác biệt thứ hai là khi vợt vung về sau, tay vợt nữ có xu hướng giữ khuỷu tay đánh bóng thấp hơn và gần thân người hơn. Khuỷu tay đặt gần thân người, gần như chạm vào eo.
Các tay vợt nam thì thường giữ khuỷu tay cao hơn và xa thân người hơn. Điều này dẫn đến tư thế cánh tay đánh bóng của nam, khi nhìn gần, đa số tạo hình chữ V, tay còn lại thì vẫn giữ khung. Đa số tay vợt nữ để tay còn lại tự do tại cùng thời điểm swing.
TAY TRÁI & CỔ TAY
Từ tư thế này, sẽ có hai điểm khác biệt ở tay trái và cổ tay. Với nam giới, khi hai tay tách ra, tay trái giãn dài trước mặt, hướng về phía bên cạnh. Tay vợt nữ thì cánh tay không giãn dài toàn bộ mà chỉ giãn một chút. Và không hướng hoàn toàn về phía bên cạnh.
Đối với tay vợt nữ, họ sẽ bắt đầu thả lỏng phần cổ tay. Tay vợt nam lại có xu hướng để cổ tay mở và giữ tư thế mở hơn. Việc thả lỏng thường xảy ra chậm hơn trong cú backswing. Và nhanh hơn tại thời điểm bắt đầu cú forward swing.
VỊ TRÍ BÀN TAY
Khi thực hiện cú backswing, tay vợt nữ có xu hướng vung vợt ra hẳn phía sau. Nếu nhìn từ phía trước, thậm chí vợt bị thân người che khuất. Đầu vợt chỉ về phía sau với một góc 45 độ hoặc hơn, ở phía sau thân người.
Trái lại, tay vợt nam lại giữ cánh tay và đầu vợt ở bên phải của thân người. Đầu vợt chỉ về phía sau, không vươn quá xa. Nếu nhìn từ phía trước, có thể nhìn rõ tay cầm vợt.
QUỸ ĐẠO SWING
Những khác biệt về vị trí tay khi hoàn thành cú backswing cũng tác động nhiều đến tư thế của cú forward swing. Với nữ, forward swing có xu hướng xoay nhiều hơn, bắt đầu từ bên trái, di chuyển theo một đường cong khá rõ nét hướng về điểm chạm bóng.
Với nam, quỹ đạo của cú forward swing có vẻ “bằng phẳng” hơn. Vợt di chuyển thẳng hơn, đường cong ít hơn hẳn khi hướng đến điểm chạm bóng. Đó là bởi bàn tay bắt đầu cú forward swing từ vị trí xa hơn, kết thúc ở bên phải.
Tóm lại, tay vợt nam hướng đầu vợt về phía trước nhiều hơn trong suốt đoạn đầu của cú backswing, giữ khuỷu tay cao hơn so với thân người. Họ giãn cánh tay trái xa hơn dọc theo thân người, có xu hướng để mở cổ tay lâu hơn. Họ kết thúc cú backswing nhiều hơn ở phía bên phải, nghĩa là họ tiến trực tiếp đến bóng hơn.
Tay vợt nữ thì hướng đầu vợt lên cao hơn, với khuỷu tay thấp hơn và sát thân người hơn. Họ không giãn cánh tay dài ra, để mở cổ tay sớm hơn. Họ di chuyển bàn tay và vợt ra xa phía sau. Và vung vợt để đánh bóng theo một đường cong lớn hơn so với nam giới.
NGOẠI LỆ Ở TAY VỢT NỮ
Dĩ nhiên những điểm khác biệt này không phải là phổ biến hoàn toàn. Justine Henin sở hữu một cú đánh thuận tay nữ hoàn hảo. Cô có các đặc điểm kỹ thuật giống hệt các tay vợt nam. Và cô từng có một trong những cú forehand tốt nhất trong lịch sử thi đấu của mình.
Khác với đa số các cây vợt nữ trong WTA tour. Cô có khả năng điều khiển bóng với độ xoáy tốt trong cú forehand. Tôi cho rằng để làm được điều này, không chỉ cần sức mạnh và bộ footwork. Cô thực sự phải khát khao lối chơi có xu hướng giống các tay vợt nam. Để từ đó đối đầu các tay vợt nữ khác.
Svetlana Kuznetsova và Ana Ivanovic là hai tay vợt nữ khác có một vài yếu tố của cú forehand nam. Họ không lùi xa trong cú backswing như Sharapova hay Davenport. Nhưng vị trí tay của họ vẫn lùi lại xa hơn cả Henin. Có thể thấy điều đó trong đa số các đoạn clip tổng hợp cú đánh.Nếu Justine làm được, tại sao những tay vợt nữ khác không làm như vậy? Sức mạnh có một vai trò ở đây. Nam giới về cơ bản có nhiều sức mạnh hơn, có thể tăng tốc và xoay người tốt hơn với một cú swing nhẹ hơn đa phần nữ. Tuy nhiên, yếu tố huấn luyện cũng có thể là một phần lý do ở đây.
Henin là tay vợt duy nhất. Cô đặc biệt đại diện cho các yếu tố kỹ thuật trong cú forehand của các tay vợt nam. Dù không nhiều người biết đến điều này. Nhưng Carlos Rodriquez – huấn luyện viên của cô, học lối chơi tốc độ cao từ cú forehand Andre Agassi do John Yandell cung cấp. Sau đó đã dùng nó để định hình chuyển động cho Justine.
LỢI THẾ TỪ LỐI CHƠI GIỐNG NAM GIỚI
Câu hỏi đặt ra là: nếu tay vợt nữ thay đổi kỹ thuật cho giống tay vợt nam, họ có lợi thế rõ ràng hơn với đa số các tay vợt nữ khác không?
Nếu nhìn vào top 10 tay vợt nữ của WTA tour. Bạn sẽ thấy đa số họ vẫn có cú đánh bóng tương đối “phẳng” (tương đối bạt) giống nam giới. Vì sao phụ nữ không cố tạo ra những cú bóng mạnh (nặng), có xu hướng giống các tay vợt nam?
Đơn giản vì tay vợt nữ không có khả năng di chuyển khắp sân tốt như tay vợt nam. Trong một trận đấu, các tay vợt nữ ít khi có những đường bóng chéo sân dài như nam giới. Đa phần thời gian họ sẽ có những đường bóng thẳng – đi song song với biên với tốc độ cao để tấn công đối thủ hoặc ghi điểm. (Họ thường sử dụng cú bóng nhịp sớm dọc dây với tốc độ cao)
Ngoài ra, cần những cú đánh thực sự chất lượng. Nhờ đó được đánh giá là người chơi đạt chuẩn ATP trình độ cao. Với tay vợt nữ, một cú đánh song song đường biên (dọc dây) có thể đạt yêu cầu. Cú đánh này giúp tay vợt ghi điểm như Sharapova hay chị em nhà Williams.
Như Rick Macci đã chỉ ra, các tay vợt nam và nữ có lối chơi khác nhau. Điều này thể hiện rõ ở cú backswing. Để có tốc độ cho đầu vợt, họ cần đánh mạnh, theo quỹ đạo phẳng. Những tay vợt nữ đang có những cú backswing rộng hơn thông thường như vậy. Nếu như điều này lợi hại đến vậy, vì sao không áp dụng nó?
Dĩ nhiên, vấn đề này sẽ khiến ngày càng nhiều tay vợt nữ muốn phát triển kỹ thuật này. Nhằm có được sự tương đồng dần đều với lối chơi của các tay vợt nam. Sau này, chúng ta sẽ thấy những kết quả rõ nét hơn.
ĐỊNH HƯỚNG HUẤN LUYỆN CHO TAY VỢT NỮ
Tôi đã và đang huấn luyện kỹ thuật theo kiểu của tay vợt nam cho những tay vợt nữ nhỏ tuổi trong nhiều năm. Quan sát kết quả là điều khá thú vị. Dù nhiều người chơi nữ có thể thực hiện kỹ thuật backswing kiểu nam giới như trên. Theo thời gian dần dần các cô gái có xu hướng thiên về kỹ thuật của nữ giới. Điều này theo đúng như lẽ tự nhiên mà cơ thể định hướng.
Từ thử nghiệm, tôi nghĩ. Nếu dạy các bé gái kỹ thuật theo xu hướng giống nam giới có kết quả thì thật tuyệt vời. Các bé gái sau này sẽ cải thiện được các cú đánh bóng và tối ưu kết quả.
Nhưng nếu điều này không thực hiện được. Cần hiểu rằng kỹ thuật của họ có lẽ sẽ không tạo ra những vấn đề lớn trong cuộc thi đấu của các tay vợt nữ như cách chơi hiện nay.
Tôi tin chắc các huấn luyện viên đã bắt đầu phân tích video tốc độ cao để huấn luyện. Ngày càng nhiều tay vợt nữ không hoàn toàn có kỹ thuật thuần của nữ khi thực hiện backswing nữa. Khó có thể cưỡng lại tác dụng của lối chơi này.
Khi tennis ngày càng phát triển, khả năng phủ (bao) sân được cải thiện. Các tay vợt nữ có thể sẽ buộc phải chơi những trận khó hơn. Với những cú đánh chéo sân, mở rộng phạm vi di chuyển. Nếu vậy, kỹ thuật của cú forehand nữ dường như sẽ có xu hướng phải thay đổi so với lối chơi thuận theo tự nhiên hiện tại.
Bạn muốn nâng cao cú thuận tay trở thành vũ khí tin cậy, cú đánh sở trường, vui lòng tham khảo chi tiết khóa học FOREHAND CHUYÊN SÂU tại ACE Tennis Academy.